Odpowiadając na zadane pytanie należy zwrócić się ku uregulowaniu zawartemu w art. 60 ustawy z dnia 28 lutego 1964 r. Kodeks rodzinny i opiekuńczy (t.j. Dz.U. 1964 Nr 9 poz. 59) – dalej KRO.
Art. 60 § 1 KRO odnosi się do sytuacji małżonków po orzeczeniu rozwodu przy jednoczesnym nieorzekaniu o wyłącznej winie jednego z małżonków. Innymi słowy jest to więc orzeczenie rozwodu w sytuacji, gdy żaden z małżonków nie ponosi wyłącznej winy za rozkład pożycia małżeńskiego.
W takiej sytuacji obowiązek alimentacyjny, czyli przyznanie alimentów od byłego małżonka, może zostać orzeczony jedynie w przypadku popadnięcia w stan niedostatku przez małżonka wnoszącego o przyznanie alimentów.
Przez pojęcie niedostatku należy rozumieć sytuację, w której jeden z małżonków na skutek rozwodu nie jest w stanie zapewnić sobie środków utrzymania niezbędnych na zaspokojenie podstawowych czy też usprawiedliwionych potrzeb. W tym przypadku można dochodzić jedynie dostarczania środków utrzymania w zakresie odpowiadającym usprawiedliwionym potrzebom uprawnionego oraz możliwościom zarobkowym i majątkowym zobowiązanego małżonka. Jego celem jest bowiem dostarczenie środków na zaspokojenie potrzeb podstawowych czy też usprawiedliwionych osoby uprawnionej. Zatem Sąd orzekając obowiązek alimentacyjny w tym zakresie będzie miał na uwadze przede wszystkim dwie okoliczności. Jedną będą usprawiedliwione potrzeby małżonka, który występuje o przyznanie mu alimentów. Drugą okolicznością natomiast będzie zwrócenie uwagi na możliwości zarobkowe małżonka, który ma płacić alimenty by ustalić zarówno możliwość ich orzeczenia jak i ewentualną wysokość.
Odmiennie kwestię związaną z alimentami traktuje art. 60 § 2 KRO. Zgodnie z nim małżonkowi niewinnemu rozkładowi pożycia małżeńskiego przysługuje najszersze uprawnienie w dochodzeniu alimentów od małżonka, który został uznany za wyłącznie winnego rozkładowi pożycia małżeńskiego. Oznacza to, że małżonek niewinny ma nieograniczoną w czasie możliwość wystąpienia do sądu z pozwem o alimenty przeciwko małżonkowi „winnemu”. O wysokości tych alimentów decyduje sąd w oparciu o przeprowadzone postępowanie dowodowe.
Aby móc domagać się zasądzenia alimentów od małżonka wyłącznie winnego rozwodu, musi nastąpić istotne pogorszenie sytuacji majątkowej małżonka niewinnego na skutek orzeczenia rozwodu.
Podkreślenia wymaga, iż małżonek niewinny nie musi udowadniać, że znajduje się w stanie wyżej omówionego niedostatku. W omawianym przypadku wystarczające jest zaistnienie jedynie dysproporcji między obecnym stanem majątkowym małżonka niewinnego, a tym jaki by on był gdyby małżonkowie kontynuowali wspólne życie.
Resumując, przyznanie alimentów od małżonka wyłącznie winnego rozkładowi małżeństwa będzie możliwe w sytuacji, gdy po rozwodzie sytuacja majątkowa małżonka niewinnego rozpadu małżeństwa dozna istotnej zmiany. Przy czym zmiana ta ma mieć charakter negatywny, czyli zubożenie małżonka niewinnego rozkładu pożycia małżeńskiego. Natomiast nie musi w tym przypadku mieć miejsca popadnięcie w niedostatek przez małżonka niewinnego rozpadu małżeństwa.
Mając powyższe na uwadze, należy także wskazać iż, obowiązek alimentacyjny małżonka, który nie został uznany za winnego rozkładu pożycia istnieje przez 5 lat od czasu orzeczenia rozwodu (istotne przy art. 60 § 1 KRO). Termin ten może ulec jednak przedłużeniu na skutek złożenia przez małżonka zainteresowanego otrzymaniem alimentów odpowiedniego wniosku do Sądu. Wniosek taki musi być jednak uzasadniony szczególnymi okolicznościami.
Natomiast, jak wyżej wskazywano, obowiązek alimentacyjny o którym mowa w art. 60 § 2 KRO jest nieograniczony w czasie. Oznacza to, że małżonek niewinny rozkładu małżeństwa może żądać od małżonka winnego tego rozpadu alimentów niemal w każdym czasie.
Wygaśnięcie obowiązku alimentacyjnego w przypadkach wyżej opisanych następuje jednak zawsze, gdy małżonek uprawniony do otrzymywania alimentów zawrze nowe małżeństwo. Wtedy obowiązek alimentacyjny małżonka zobowiązanego do opłacania alimentów wygasa, bez względu na to, czy jest on winny czy tez nie rozkładowi pożycia małżeńskiego.
Odpowiadając w tym miejscu na zadane pytanie należy wskazać, iż może Pani otrzymać alimenty od byłego małżonka. Jednakże, aby Sąd uwzględnił pozew o przyznanie alimentów, należy spełnić wyżej wymienione warunki.
Na pytania odpowiadają:
Janusz Krzak
aplikant radcowski
Mateusz Kozakowski
radca prawny
z Kancelarii Radcowskiej KiK
ul. E. Ciołka 13 lok 4
01-445 Warszawa
Zostaw odpowiedź