Czy wraz ze spadkiem dziedziczę również długi po zmarłym ojcu?

W zakresie dotyczącym kwestii dziedziczenia długów po zmarłym członku rodziny należy zwrócić uwagę na obowiązującą ustawę w tym zakresie. Jest to ustawa z dnia  23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny – dalej Ustawa.

Odpowiadając na zadane pytanie należy zwrócić uwagę na treść art. 1030 – 10343 Ustawy.

Jak wynika z treści art. 1030 Ustawy, do chwili przyjęcia spadku, czyli złożenia oświadczenia woli o przyjęciu spadku, spadkobierca może odpowiadać za długi spadkobiercy. Odpowiedzialność ta jednak odnosi się jedynie do wartości spadku. Innymi słowy spadkobierca odpowiada za długi spadkowe jedynie do wartości jaką posiada spadek. Tak więc nie będzie on zobowiązany do spłaty długów ponad odziedziczony spadek, czyli z własnego majątku.

Natomiast po złożeniu oświadczenia o przyjęciu spadku przez spadkobiercę sytuacja powyższa przestaje obowiązywać. W wyniku przyjęcia spadku, w zależności od formie w jakiej zostanie przyjęty spadek, odpowiedzialność za długi spadkowe może objąć majątek spadkobiercy lub nie.

Art. 1031 Ustawy wyróżnia bowiem dwie możliwości przyjęcia spadku a tym samym odpowiedzialności za długi spadkowe.

§ 1 wskazanego artykułu traktuje o przyjęciu spadku przez spadkobiercę wprost. Takie przyjęcie spadku przez spadkobiercę oznacza nieograniczoną odpowiedzialność za długi spadkobiercy. W wyniku tego spadkobierca będzie odpowiadał za odziedziczone długi zarówno z majątku odziedziczonego (spadku) jaki i z majątku własnego, bez jakichkolwiek ograniczeń. Oznacza to, że wierzyciele mogą dochodzić od spadkobiercy zaspokojenia swoich roszczeń zarówno z majątku nabytego przez spadkobiercę na skutek dziedziczenia, jak i z całego majątku osobistego spadkobiercy.

Do przyjęcia spadku wprost dochodzi na skutek złożenia przez spadkobiercę oświadczenia o przyjęciu spadku wprost po zmarłym spadkodawcy.

Drugą możliwością dziedziczenia jest złożenie oświadczenia przez spadkobiercę o przyjęciu spadku z dobrodziejstwem inwentarza. W takim przypadku spadkobierca ponosi odpowiedzialność za długi spadkowe jedynie do wartości przyjętego spadku. A zatem nie będzie on odpowiadał za długi spadkowe z własnego majątku i ponad to, co odziedziczył. Uregulowanie odnoszące się do dziedziczenia z dobrodziejstwem inwentarza znajduje się w art. 1031 § 2 Ustawy.

W tym miejscu jedynie zaznaczenia wymaga, iż spisu inwentarza może dokonać sam spadkobierca na odpowiednim wzorze określonym w drodze rozporządzenia przez Ministra Sprawiedliwości.

Zwróć należy jeszcze w tym zakresie uwagę na treść art. 1032 Ustawy. Zgodnie z nim bowiem spadkobierca nie ponosi odpowiedzialności za długi, o których dowiedział się po wyczerpaniu masy spadkowej na spłatę innych, znanych mu wcześniej długów. Natomiast w przypadku, gdy spadkobierca wiedząc o wszystkich długach spadkowych, spłacił tylko niektóre z nich, ponosi odpowiedzialność za niespłacone długi, ponad masę spadkową. Odpowiedzialność ta, jest jednak ograniczona do wartości części spadku, którą otrzymałby po dokonaniu podziału całej masy spadkowej proporcjonalnie do wszystkich istniejących długów.

Reasumując, odpowiadając na zadane pytanie, należy stwierdzić, iż to czy będzie Pani odpowiadała za długi spadkowe czy też nie zależy od tego czy, kiedy i w jakiej formie złożyła Pani oświadczenie o przyjęciu spadku po spadkobiercy.

Złożenie oświadczenia o przyjęciu spadku po zmarłym spadkodawcy wprost będzie powodowało, jak wyżej wskazano, odpowiedzialność za długi spadkowe także Pani majątkiem osobistym. Zatem jeśli długi wynosiły 100 zł a Pani odziedziczyła 50 zł to drugie 50 zł będzie Pani zobowiązana zapłacić z majątku własnego.

Natomiast jeśli złożyła Pani oświadczenie o przyjęciu spadku z dobrodziejstwem inwentarza, to w takim przypadku odpowiada Pani za długi spadkowe jedynie do wartości spadku. Oznaczać to będzie, jak wyżej wskazano, że Pani odpowiedzialność za długi spadkowe będzie ograniczała się do wysokości odziedziczonych aktywów spadku przy braku konieczności spłaty długów z majątku własnego. Zatem jeśli odziedziczyła Pani 50 zł a długi spadkowe wynosiły 100 zł to spłata 50 zł (czyli tego co Pani odziedziczyła) zwalnia Panią z dalszej odpowiedzialności za odziedziczone długi.

Podkreślenia w tym miejscu wymaga że, aktualnie brak złożenia oświadczenia przez spadkobiercę o przejęciu spadku lub jego odrzuceniu w terminie 6 miesięcy od dnia dowiedzenia się przez spadkobiercę o powołaniu do dziedziczenia oznacza, że spadkobierca dziedziczy spadek z dobrodziejstwem inwentarza. A zatem także w tym przypadku spadkobierca nie będzie odpowiadał za długi spadkowe ponad to co odziedziczył.

Na pytania odpowiadają:

Janusz Krzak
aplikant radcowski

Mateusz Kozakowski
radca prawny

z  Kancelarii Radcowskiej KiK
ul. E. Ciołka 13 lok 4
01-445 Warszawa